İskenderun’un hemen üstünde yer alan Amanos dağlarının ne anlama geldiğini, bizlerin onu ne kadar tanıdığımızı hiç düşündük mü acaba? Geçenlerde bu konuları dillendirmiştim ama kim okudu meçhul… Bugün, bize özel bu nimete sahip olduğumuzun idrakine varalım derken, koskoca dağın geçmiş görüntüsü hızla değişerek çoraklaşıyor. Birileri para kazanma hırsıyla toprağımızı yerle bir ediyor.
Türkiye ve bölge insanlarımızın yaptırımcı düşüncelerinden uzaklarında bulunan bu doğa harikası Amanos dağları, her an gözümüzün önünde erim-erim eriyor. Karışan yok… Seslenen yok…
Şehrimizin kıyısına paralel olarak uzanan görüntüsüyle görenleri kendine hayran bıraktırırdı. Toros Dağlarının doğuya uzantısının Osmaniye bölümünden şehrimiz İskenderun’a, Samandağ ilçesinden Akdeniz’i yararak, Kıbrıs adasında uzantısı son bulur.
Jeolojik ve coğrafi yapısı nedeniyle çok değişken bir iklim kuşağına, çok özel bir bitki örtüsüne sahip Amanos dağlarının gizemini çözmek için, Bilim adamlarının bilimsel araştırmaları devamlı yapılıyor. Yapılan bu olağan üstü araştırmalarla ilgili bilgileri sizlerle paylaşmak istiyorum. Ve araştırma sonuçlarını okuduktan sonra düşünüp karar verin.
“Amanos dağı Toros dağlarının çizgisinde değil, Alplerin uzantısı olan Toros dağlarına dik bir konumda, uzun bir sahil şeridine yani İskenderun körfezine paralel olarak uzanıyor. Hatay, Osmaniye ve Dörtyol arasında Daz dağları üzerinde 2208 metrede Harmankaya tepesine kadar yükseliyor. Amanos dağlarının iklim özelliği bu dağların özel jeolojik yapısından kaynaklanıyor.
Ege kıyılarından tanıdığımız meltem rüzgârları, nasıl iç Anadolu’ya Ege kıyılarına dik sıradağlar arasından sıyrılıp giriyorsa, aynı şekilde Akdeniz kıyılarında da Toros dağlarına yaslanarak esiyor. Egenin kuru rüzgârı meltem, Toros dağlarının eteklerinden nem topluyor ve nerdeyse muson rüzgârlarına dönüşerek, nemli kütleyi yağmur bulutları halinde doğuya doğru sürüklüyor. Amanos dağları Akdeniz’in doğu sahiline paralel olduğu için meltem rüzgârının önünü kesiyor. O yüzden yağmur bulutları bütün yüklerini 2150 metre yükseklikten Amanosun eteklerine boşaltıyor…”
İşte bu önemli coğrafi yapısı nedeniyle yaz mevsiminde Akdeniz’in kıyılarında bulunan Toros dağlarının eteklerindeki kuru iklimin tersine, Amanos dağları çok özel coğrafi yapısı nedeniyle Akdeniz bölgesinden çok ayrı bir iklim özelliğine kavuşuyor. Akdeniz bölgesi, yazı kurak geçirirken, bol yağışlı rutubetli ve serin geçen Amanos dağları, şaşırtıcı şekilde kurak tanımıyor.
Yaz mevsiminde batı ve güneybatı’dan denizden karaya doğru esen serin meltemin etkisi, bitki örtüsünün olağanüstü bir özellik göstermesine yol açıyor. Amanos dağlarının iklim ve bitki örtüsünün Karadeniz ve Trakya ile hemen-hemen aynı şekilde olması, yapılan son teknik ölçümlerin kesin sonucudur. Amanos dağlarının orta ve yüksek bölgeleri, Türkiye’nin Doğu Karadeniz bölgesi ile orta yükseklikler ise Balkan’ların Karadeniz kıyıları ile benzerlik gösteren bir bitki örtüsüne sahip. Kafkas ve Balkan bölgelerinde görülen doğu tipi kayın ormanları da Amanos dağlarının özelliklerindendir. Böylelikle Amanos bölgesi Avrupa ve Sibirya tipi vejetasyonun beklenmedik bir biçimde Doğu Akdeniz’de karşımıza çıkan en güney ucunu oluşturuyor ve üstelik çok geniş bir alanda çok zengin bitki türleri ile beraber iç içe olması neticesi özel ayrıcalık taşıyor.
Ayrıca Amanos Dağları’nın batı etekleri Avrupa ve Sibirya türü bitki örtüsüne sahip. Orman yapısı ise Güney Doğu Avrupa’nın orman yapısıyla eş değer. Doğu Karadeniz’in ve Balkan’ların bitki örtüsü ile aynı. Bu bölgede Akdeniz bölgesi dışı bir başkalaşma söz konusu… Yeni ve zengin verilerle yapılmış bu projeden önce bitki örtüsü ile ilgili en değerli ölçümleri 1973 yılında Ankara Üniversitesinin hazırlayıp yayınladığı dergilerde bulabiliriz. Türkiye’mizin her karış toprağı bir cennet köşesi ve bu cennet köşelerinden biride Amanos dağlarıdır. Amanos dağlarını koruyarak, bütün Dünya’nın dikkatini iklim ve bitki örtüsü özelliğine sahip bu bölge üzerine çekebiliriz…”
Bu gizem dolu yeri görebiliyor musunuz? Lütfen şu yazımı okurken, oturduğunuz yerden Amanos’ların gizemini izleyin ve onun gerçek gizeminde bir an olsun kaybolun. Sümer’lerin çivi yazı kitabelerinde adı Khaman olan Amanos dağlarını özgürce incelerken, Anadolu yarımadası ile Suriye arasında geçit vermeyen 180 kilometrelik bu doğa harikasına içtenlikle sahiplenelim.
Son yıllarda İstanbul Teknik Üniversitesi bölgemize yakınlık duymaya başladı ve Belgrat ormanlarının 2000 kilometre ötesinde bulunan, Amanoslar’da da aynı bitki örtüsünün varlığını ispata hazırlanıyorlar. Şimdi bu olağanüstü yerlere geç kalınmadan sahip çıkma zamanı… Çünkü bölgede soyu tükenmeye yüz tutmuş elli tür bitki biliniyor ve üstelik bu bitki türlerinin kaybolmaları son on beş yıl içerisinde oluşmuş…
Günde tonlarca dinamiti patlatıp, cennet dağımızı çorağa çevirenlere dur deme zamanı ne zaman gelecek? Bakanlıktan alınan maden arama iznini kapan Amanos’lara tezgâh açıyor “Dur” diyen çıkmıyor. Elimiz kolumuz bağlı çoraklaşan dağımızı gözümüz yaşlı izlerken, tonlarca verimli toprak ve taşları denize dökenlerden kim hesap soracak..!!!
Bizim de Üniversitemiz açıldı ve inşallah onlar da bu harika yerimizde diğer üniversitelerle birlikte bir konsorsiyum yapar.
