Günaydın sevgili okuyucularım nasılsınız bu sabah? Bütün din ve inançlara aynı mesafe de olan büyük şair, yazar, din önderi, küçükle küçük, büyükle büyük, babamız, eniştemiz, ilk ve son öğretmenimiz sevgili Mahmut Reyhani bir devri kapatmasının yedinci gününde, Yasin-i Şerif ve Kuran-ı Kerim hatmi ile anıldı.
İskenderun, Antakya, Mersin ve birçok beldeden gelen sevenleri, öğrencileri, meslektaşları, politikacılar, din önderleri ve binlerce vatandaşın katılımı ile gerçekleşen tören de, dinleyicileri mest eden, tüyleri diken, diken edip göz pınarlarına yaş dolduran direk yüreğe dokunan Kuran-ı Kerim okuyucularının tümü sevgili hocamızın öğrencisi idi. Binlerce kişinin doldurduğu alanda çıt çıkmıyordu bu yüzden… Son yüz yılın en büyük insanlarından birini yitirdik. Onun büyüklüğü, alçak gönüllülüğünden geçiyordu onun için eşsizdi. Bilgeydi, şairdi, yazardı… Şiirlerinden bir demete ileriki günlerde paylaşmağı düşünüyorum. Din önderiydi ayrımsız gayrımsız.
Ve bizler böyle bir insanı yitirmiş olmanın şimdilerde çokta ayrımında değiliz çünkü acı taze ve taziyeye gelenleriler acıyı hafifletiyor ancak bu gibi durumlarda zaman kurşun yarası gibi işler etraf durulunca ancak yokluğu delecek yürekleri. Yaşı 95’ti ancak o hiç o yaşta değildi. Her zaman diri ve netti düşünceleri. Son on beş gününe kadar. Mekanı cennet olsun. Bizler öğrencileri olarak Atatürkçü, çağdaş ve bütün inançlara aynı mesafede ve insan ve doğaya saygılı olmak üzerine aldığımız öğretiyi sindirerek, geliştirerek, yayarak onu yaşatmağa devam edeceğiz.
Bütün katılımcılara, kurum ve kuruluşlara tekrar, tekrar teşekkür ediyoruz. Ailemiz ve şahsımız adına. Eniştemin ölümü bizi aslında çok daha yaklaştırdı ve olgunlaştırdı, hoş görümüzü artırdı. Ve her gidiş yeni bir başlangıçtır. Katılımcılara yeniden teşekkür ediyorum.
Ahilik Haftası
Ve sevgili okuyucularım. İçinde bulunduğumuz hafta Ahilik haftası. Ahilik, kelime olarak, Arapça “kardeşim” anlamına gelen “Ahî” kelimesinden gelmektedir. Bunun yanında, Ahî kelimesinin Türkçe kökenli “Akı” kelimesinden geldiğini ileri sürenlerde vardır. Akı kelimesi “eli açık, cömert, yiğit” gibi anlamlara gelmektedir. Anadolu halkının ekonomik ve kültürel yaşamında önemli bir boyut oluşturan Ahilik; dürüstlüğün, sevginin, dostluğun, yardımlaşmanın, hoşgörünün, bilginin ve dayanışmanın sanat ile birleşimidir. Derin bir felsefesi vardır. İlk olarak Ahilik, Ahi Evran tarafından Hacı Bektaş-ı Veli’nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanışma teşkilatıdır.
Aslen Horasan kökenli olup Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Anadolu’da yaşayan Müslüman Türkmen halkın sanat, ticaret, ekonomi gibi çeşitli meslek alanlarında yetişmelerini sağlayan, onları hem ekonomik hem de ahlaki yönden yetiştiren, çalışma yaşamını iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. Kendi kural ve kurulları vardır. Günümüzün esnaf odalarına benzer bir işlevi olan Ahilik iyi ahlakın, doğruluğun, kardeşliğin, yardımseverliğin kısacası bütün güzel meziyetlerin birleştiği bir sosyo-ekonomik düzendir. Ahi Evran’a Ahi Baba da denir.
Ahi Evran ve Ahilik Teşkilatı’nın kuruluşu
Orta Asya’da hüküm süren Oğuz Yabgu Devleti yıkılınca, Oğuz Türkleri yavaş yavaş Selçuklu egemenliği altına girerek Anadolu’ya göç etmeye başladı. Ekseriyeti göçebe olan Oğuzlar, kopup geldikleri Orta Asya steplerine benzediği için daha çok Orta Anadolu kırsalını mesken olarak tercih ediyorlardı. Dolayısıyla Orta Anadolu’nun Türkleşip İslamlaşması hızlı olurken, şehirlerde bu dönüşüm yavaştı.
İslam dini de, yerleşik hayatı gerekli kılıyordu. İşte bu sebeple, göçebe Türkmenlerin İslamlaşma sürecini hızlandırmak, Anadolu’yu Türk yurdu haline getirmek, şehirlerde yaşayan Rum ve Ermeni tacirleriyle rekabet edebilmek amacıyla ve Hacı Bektaş-ı Veli’nin tavsiyesiyle Ahi teşkilatı Anadolu’da kuruldu. Kısacası Anadolu’da Ahiliğin şekillenmesi ve köylere kadar teşkilatlanması politik ve sosyo ekonomik bir mecburiyetin ürünüdür.
Ahiliğin kuruluşu ve Anadolu’da yayılışı
Bazı araştırmalar Ahiliğin Kırşehir’de ortaya çıktığını ileri sürer. Diğer bir görüşe göre, Bağdat’ta büyük üstatlardan ders alan Ahi Evran, Arapların kurduğu Fütüvvet Teşkilatı’ndan etkilenerek, 1205’te Anadolu’ya gelmesinden kısa bir süre sonra ilk olarak Kayseri’de Ahilik Teşkilatını kurmuştur.
Tarihi kaynaklardan, Ahi Evran zamanında Anadolu’nun şehir ve kasabalarında ortaya çıkan Ahi kurumlarının, Ahi Evran’a bağlı merkezi bir teşkilat olabileceği imajı çıkıyor. En azından bu kurumlar, onun koyduğu ilkelere bağlı kalmış olmakla, manen Ahi Evran’ın liderliğindeki geniş bir teşkilatın şubeleri gibidir.
Ahilik Teşkilatı”nın sonuçları
Ahilik, Anadolu’da köylere kadar yayılarak Anadolu’nun daha kısa sürede Türkleşip İslamlaşmasını sağlamıştır. Göçebe Türkmenler yerleşik hayata geçirilerek hem İslami uyum kolaylaşmış, hem de Türk şehirciliği hız kazanmıştır. 13. yy’ın ikinci yarısına kadar çoğunlukla Türk olmayan yerli halkın elindeki sanat ve ticaret işlerine Müslüman Türkler de katılmış ve hızlanma kazandırmıştır. Türk esnaf ve sanatkarları arasında sağlanan dayanışma ve yardımlaşma sayesinde Ahilik önemli bir güç haline gelmiş, hız kazanmış, asayişin bozulduğu zamanlarda kendi otoritesini yürütmüştür.
Ahiliğin temel ilkelerini şöyle sıralayabiliriz…
-Ahilik, halka dönük bir kurumdur. Kendi ticaret çıkarını diğer meslektaşlarından üstün tutmayan kişi mutluluğu halka hizmet edip yararlı olmakta arar.
-Belli bir süre, bir iş basamağında kalarak olgunlaştırılan yamak-çırak-kalfa-usta hiyerarşisi kurmayı ve bu basamaklarda baba-evlat ilişkisi gibi öğreticiye candan bağlanmak suretiyle sanatı, sağlam ahlaki ve mesleki temellere oturtmayı amaçlar.
-Esnaf ve sanatkârlıkta önemli bir sorun olan üretici-tüketici çıkar ilişkilerini, birbirleriyle sürtüşmeye düşmeyecek şekilde ayarlar.
-İşe saygı ve çalışkanlık, yardımlaşma ve haksızlığın cezalandırılması da Ahilik kurumunun temel ilkeleri arasındadır.
Ahiliğin 7 kuralı
Ahi olmak ve peştemal kuşanmak için kişinin bir Ahi tarafından önerilmesi zorunludur. Üye olmak isteyenlerden yedi fena hareketi bağlaması ve yedi güzel hareketi açması beklenmektedir;
1-) Cimrilik kapısını bağlamak, lütuf kapısını açmak
2-) Kahır ve zulüm kapısını bağlamak, hilim ve mülâyemet kapısını açmak
3-) Hırs kapısını bağlamak, kanaat ve rıza kapısını açmak
4-) Tokluk ve lezzet kapısını bağlamak, riyazet kapısını açmak
5-) Halktan yana kapısını bağlamak, Hak’tan yana kapısını açmak
6-) Herze ve hezeyan kapısını bağlamak, marifet kapısını açmak
7-) Yalan kapısını bağlamak, doğruluk kapısını açmak
Ve sevgili okuyucularım kardeşliği ilke edinmiş haksızlık yalan dolana ve Dünya nimetleri yerine ahret nimetini öne çıkaran bu ahilik felsefesi aslında insan olan insanın benimsemesi gereken bir felsefedir ve bizimde benimsediğimiz. Şimdilik sağlık ve sevgiyle kalalım sevgili okuyucularım. Hep birlikte her zaman ayrımsız gayrımsız. Yase
Günün Şiiri
Esnaf Sanatkar
Renk renk gözlerine şafak düşünce
Her tezgahta iştir esnaf sanatkar
Kepenk seslerine dua katınca
Bir bilge derviştir esnaf sanatkar
O dur geleceğe güvenle bakış
Ulus mozağini yamayan dikiş
Bilim potasında cehalet yakış
Sönmeyen ateştir esnaf sanatkar
Ahilik yolunda yıkılmaz kale
Fecre dalga dalga yayılan hale
Yurdun her yerinde yanan meşale
Nur saçan güneştir esnaf sanatkar
Sanat gergefinde ilim dokuyan
Türlü teçhizatta sestir şakıyan
Geçmişten yarına çağı okuyan
Bir önderdir baştır esnaf sanatkar
Toplum yapısının sevgi tohumu
Her derdin çaresi hapı serumu
Ekonomilerin kireci kumu
Temelinde taştır esnaf sanatkar
Orta direk adı çeker çileyi
Serhattır yörüktür bilmez hileyi
Kalpte birleştiren yedi bölgeyi
Zeybektir dadaştır esnaf sanatkar
Bolat Ünsal
Hedef On İki
Şayet talebe isen
İmtihanlardan yüz alacaksın
Sona kalan at yarışçısı gibi
Nal toplamayacaksın
Veya bir manav isen
Kelek kavunu müşterine
Has kavun diye satmayacaksın
Kış geldi kapıya
Oduncu olacaksın
Ardiyedeki odunları ıslatıp ıslatıp ta
Kuru diye ahaliye kakalamayacaksın
Şimdi okullar açıldı
Kırtasiyeci oldun
İlköğretim ve Lise talebelerini
Dükkanda buldun
Satacağın kitap, kalem, defter ve silgi fiyatlarına
Ahilik geleneğine uyarak aşırı zam koyma
Okullar açıldı
Öğretmen oldun
Yüzlerce talebeyi sınıfta buldun
Hepsini erdemli olarak yetiştireceksin
Üniversiteyi okuyup mühendis olacaksın
Ev, baraj ve fabrika projesine imza koyacaksın
En mukavim eserleri yine sen üreteceksin
Yaptıkların ve yapacaklarınla dünyaya örnek olacaksın
Bekir Gedikoğlu
TEŞEKKÜR
DİN VE DÜNYA ÖNDERİMİZ ŞIH MAHMUT REYHANİ’NİN VAFATI VE YEDİNCİ GÜNÜ DOLAYISI İLE BİZİ YALNIZ BIRAKMAYAN, ÇELENEK GÖNDEREN, MADDİ VE MANEVİ DESTEĞİNİ ESİRGEMEYEN BELDE VE BELEDİYE BAŞKANLARINA DİNİ VE SİYASİ LİDERLERE, PROTOKOLE, KURUM VE KURULUŞLARA VE BİZİ HİÇ YALNIZ BIRAKMAYAN YAKINLARIMIZ A, DOSTLARIMIZA, TEYZEM VE TEYZELERİMİN ÇOCUKLARI, TORUNLARI VE KENDİ ADIMA CANI GÖNÜLDEN TEŞEKKÜR EDİYORUZ.
YASE
