Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Hatay Milletvekili Av. Mevlüt Dudu, Suriyeli sığınmacılara vatandaşlık verilmesi konusunu gündeme taşıdı. Konu hakkında Başbakan Yardımcısı Veysi Kaynak’a kapsamlı bir soru önergesi veren Milletvekili Dudu; “İlk aşamada 80 bin Suriyelinin vatandaşlığa alınacağı yönündeki açıklama yapıldı. Avrupa ülkelerinde mültecilerin vatandaşlığa alınmasında, sabıka kaydının olmaması, yaşadığı ülkede kullanılan dili bilmesi, mali durumu, ikamet süresi, vatandaşlık testi yapılması gibi kriterler uygulanmaktadır. Suriyeli sığınmacılar hangi kriterlere göre vatandaşlığa alınacak?” dedi.
Şu anda işyeri açarken Arapça tabela kullanmaları, meslek odalarının tarifelerine uymamaları, kuralsız ticaret ile Türk vatandaşlarının haksız rekabete maruz kalmaları yönündeki şikayetleri de gündeme getiren CHP’li Vekil Dudu, Başbakan Yardımcısı Veysi Kaynak tarafından yazılı olarak yanıtlanması istemiyle verdiği önergede şu sorulara yanıt aradı;
“1)İlk aşamada Türk vatandaşlığınıza geçireceğiniz 80 bin Suriyeli sığınmacı kaç yıldır Türkiye’de yaşamaktadır? Vatandaşlığa alınacak kişilerin mesleği, eğitim düzeyleri nedir?
2)Vatandaşlığa alınacak Suriyelilere dönük nasıl bir güvenlik soruşturması yapmayı planlıyorsunuz?
3)İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ile Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne Türkiye vatandaşlığı için başvuruda bulunmuş sığınmacı sayısı kaçtır?
4)Türkiye’de yaklaşık 3.5 milyon Suriyeli sığınmacı bulunuyor. Bu sığınmacıların ne kadarının Türkiye’de kalacağını tahmin ediyorsunuz?
5)Avrupa ülkelerinde mültecilerin vatandaşlığa alınmasında, “sabıka kaydının olmaması, yaşadığı ülkede kullanılan dili bilmesi, mali durumu, ikamet süresi, vatandaşlık testi yapılması” gibi kriterler uygulanmaktadır.
Almanya’da mültecilerin Alman vatandaşlığa alınması için “6 yıl ikamet süresi, Alman Anayasasına uyması, mali durumunun iyi olması, Almanca konuşabilmesi ve vatandaşlık testinden geçmesi” koşulları aranmaktadır. Belçika, “özel yetenek ve liyakata sahip olma” gibi kriterleri uygulamaktadır. Macaristan, mültecilerin vatandaşlığa alımında “ulusal güvenliğe ve kamu güvenliğine tehdit oluşturmama” kriterini esas almaktadır. Fransa, “5 yıl ikamet, sabıka kaydının olmaması, mali durumunun iyi olması, Fransızca bilmesi” gibi koşulları aramaktadır.
İlk aşamada vatandaşlığa alınacak 80 bin Suriyeli için hangi kriterleri esas aldınız? Bu kişiler “Türkçe’yi bilip bilmedikleri, sahip oldukları meslek, yetenek, liyakat ve eğitim seviyeleri, Türkiye’de ikamet süreleri, ulusal güvenlik ve kamu düzeni açısından tehdit unsuru olup olmadıkları, sabıka kayıtları” açısından hangi kriterlere uygundur?
6)Vatandaşlığa alımda hangi kriterleri esas alıyorsunuz? Yeni bir yasal düzenleme yapmayı düşünüyor musunuz?
7)TÜİK verilerine göre, 79 milyon 814 bin 871 olan Türkiye nüfusu, 3 milyon 551 bin 78 mülteci sayısıyla 83 milyon 369 bin 488’e yükselmiştir. AB’nin sığınmacılara yönelik maddi destek sözünü tutmadığı da dikkate alındığında, pek çok Avrupa ülkesinin nüfusundan daha fazla sığınmacıyı barındıran Türkiye’nin bu büyük ekonomik külfeti daha ne kadar sürdürebileceğini düşünüyorsunuz?
8)Bu kadar büyük sığınmacıdan dolayı Göç Bakanlığı kurmayı düşünüyor musunuz?
9)Bugüne kadar hükümet olarak Suriye’den gelen sığınmacılara Arapça eğitim dersleri verilmiştir. Türkiye’de daimi olarak kalabilecekleri ihtimali göz ardı edilerek ülkemize, dilimize, kültürümüze entegrasyonları yönünde hiçbir adım atılmamıştır. Yaptığınız açıklamada da belirttiğiniz üzere ilk kez bu yıl 510 bine yakın Suriyeli çocuğa 15 saat Türkçe dersi verilmiştir. Bu açıklamanız, entegrasyon sürecinde geç kalındığının itirafı mıdır?
10)Açıklamanızda “Biz bu insanları maalesef sadece geçici bir süre burada kalacaklarmış gibi gördüğümüz için bazı şeyleri kaçırdık” sözleriniz ışığında geç kaldığınız noktalarda bundan sonra izleyeceğiniz stratejiye ilişkin kapsamlı bir projeniz var mıdır?
11)Türkiye’de çalışma izni verilen Suriyelilerin açtıkları işyerlerinde Türkçe tabela kullanmaları konusunda düzenleme yapmayı düşünüyor musunuz? Suriyeli esnafın Türkiye’de işyeri açtığını hissetmesine dönük çalışmalarınız olacak mıdır?
12) Türkiye’de işyeri açan Suriyeli esnafın, ülkemizdeki Esnaf ve Sanatkârlar Odalarının ilke ve esaslarına uymalarını zorunluluk haline getirecek misiniz? Odaların belirlediği hizmet tarifelerinin dışına çıkan Suriyeli esnafın, Türk esnafı ekonomik olarak sıkıntıya soktuğu yönündeki rahatsızlıkları dikkate alacak mısınız?
13)Suriyeli esnafı; sigorta ve vergi konusunda belli uygulamalara tabi tutarak, Türkiye’deki esnafla aralarında haksız rekabet oluşmasını engelleyecek misiniz?
14)Bugüne kadar vatandaşlığa alınan Suriyeli sığınmacı sayısı kaçtır?” (Haber: Helga TERBİYELİ)
