Değerli okurlarım, dünkü sayımızı okuyanların hatırlayacaklarını çok iyi biliyorum. Hatta birçok okurlarım ağız binliği etmişçesine yayınlanan makalelerimin ayanı şekilde devam etmesini ve genel kültürlerinin söylediler onlara ayrı-ayrı teşekkür ederim. Ancak şu aşamada, bize kültür kavramının neleri içerdiğini anlatmak düşüyor. Kültür. Osmanlılarda hars, şimdilerde ekin anlamına geliyor cümlenin gelişi deyip geçsek bile bunun gereğinde öğrenmemizde faydalar vardır. Futbolun kültürü diyoruz biz bunu ekinle karıştırırsak yanlış olmaz mı? Zaten futbolumuz yerde sürünüyor, seksen milyonluk Türkiye (tabiri caizse) “taş gibi bir milli takım” çıkaramıyor. Onunda nedenleri var da konumuz kültür.
Kültür nedir? Doğrusunu söylemem gerekirse. Şimdiye kadar kimseler bunu tam anlamıyla tanımlayamamış tanımlanmıyor, kökeni engel oluyor buna. Yine de kültür denilince herkes bir şeyler anlar bir anlam çıkarır. Anlaşılan da o ki bu amip gibi bir varlık olmalı her toplumda her mekanda değişik bir kalıba giriyor. Futbolda bile kültür aranıyor baksanıza…
Kökü Latinceye dayanan bu sözcük (Cultura) inşa etmek, işlemek, bakmak, süslenmek anlamında. Romalılar mera işlenmesi demişler ama İngilizcede tarım olmuş bazı yabancı sözcükleri verip kafanızı karıştırmak istemiyorum. Anlayacağınız atlamalar zıplamalar yapıyorum. Anlaşıldığı kadarıyla kültürünün toplumda topluma değişmesi gibi… Onu ifade etmek için seçilen kelimeler de değişiyor. Böyle olunca da muhtemelen her ülkede kültür delince akla gelen temel öğelerde de alakalı olabilir.
Savaş öncesi Avrupa’sında her çeşidiyle tarım, Osmanlı’da özellikle ekin ve bunlardan büyük ölçüde yoksun olan Araplarda ise maharet ve beceri olarak değerlendiriliyor. Futbolun kültürünü anlatmakta onu özümlemiş sporcuları bulmakta oldukça zor. Fakat kültüre “etik bir davranış” dense, inanın benim hiçbir itirazım olmaz. Sanırım sizler de itiraz etmezsiniz…
Şimdi, tabii ortamının dışında ve insan müdahalesiyle yetiştirilen mantar, “Kültür Mantarı”dır. Buna benzer kültür balıkçılığı da vardır. İlaçlarla, yani doğal olmayan yollarla, kestirmeden ve hileli olarak yapılan peynire “Kültürlü ya da kültür peyniri” diyorlar. Doğal olarak, Kültür bilgi anlamında da kullanılır. Her şeyden bir miktar bilenlere “Kültürlü insan” demiyor muyuz? Kültürün mantarı da oluyormuş, o nedenle kültür mantarına bir kez daha söyleyip, aklımızın bir köşesinde kalmasında yarar var diye düşünüyorum.
Bir terim olarak kültür, kökeninde ekme, işleme anlamlarıyla da alakalı olmak üzere, insanoğlunun salt kendi aklı ile öğrendiği, ürettiği her türlü ürün, bilgi, yaşama biçimi, sanat ve dünya görüşünü anlatır. Futbolu da insanlar üretmedi mi? Hem de canları pahasına, bu kültürlü sporu bize miras bıraktılar. Bu nedenle, kültürden medeniyet doğar ya da medeniyet de bir kültürdür. Bunların açıklanmasını ve futbolun kültürünü yarın açıklamayacağım.
Mutlu olun, mutlu kalın… SAYGILARIMLA
