Hatay Büyükşehir Belediyesi, Kuraklık Nedeniyle Oluşan Su Sıkıntısını Nasıl Aşabilir?
ÖZEL HABER
Hatay ili genelinin kuraklık nedeniyle yaklaşık iki aylık suyu kaldığı bizzat Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Öntürk tarafından açıklandı. Hatay’da toplam 5 baraj ve 3 gölet mevcut. Son 20 yılda, DSİ bu yatırımlarla Hatay’a hizmet gayretinde oldu. Mevcut Barajlar, Büyük Karaçay Barajı, Yarseli Barajı, Yayladağı Barajı ve kısmen Reyhanlı, Tahtaköprü (yükseltilmiş) olarak biliniyor. İl geneline üç adet de gölet inşa edildi. İçme suyu sağlama kapasitesi, Büyük Karaçay Barajının 53,7 milyon m³ depolama yaptığı biliniyor.
Antakya, Defne, Samandağ ve 16 mahalle için yılda 70,6 milyon m³ içme suyu sağlıyor. Bu barajdan sağlanan suyu ileten 94 km’lik iletim hattı ve içme suyu arıtma tesisiyle 35‑55 milyon m³/yıl memba kalitesinde su elde ediliyor; bu su 500 bin kişiyi besleyecek kapasitede önümüzde duruyor. Artı, DSİ tarafından 4–5 içme suyu tesisi tamamlandı ve yıllık toplamda 47‑94 milyon m³ içme suyu kapasitesi üretildiği ifade ediliyor. Hatay’daki barajlar, göletler ve içme suyu tesisleri hem sulama hem de halkın içme kullanma ihtiyacını karşılamak üzere planlanmış. Özellikle Büyük Karaçay Barajı ile sağlanan su, içme suyu ihtiyacının büyük kısmını karşılıyor. Bunca olumlu veriye rağmen Hatay’daki kuraklık olumlu tabloyu yavaş yavaş tersine çeviriyor.
O Halde Ne Yapmalı?
Acilen, alternatif su kaynaklarının hızla devreye alınması gereklidir. Narlıca, Serinyol, Harbiye, Yayladağı gibi bölgelerde acil sondaj kuyuları açılmalı ve su taşıma araçlarıyla takviye su teminine gidilmelidir. (günlük 5.000–10.000 tonluk mobil destek) Hastane, okul ve kamu binalarında geçici içme suyu depoları kurulmalı ve klorlu haliyle kullanıma sunulmalıdır. Gereksiz su kullanımının önlenmesi için halka çağrıda bulunmalı ve su tasarrufu teşvik edilmelidir. Sulanacak bitkiler, az su isteyen bitki türlerinden seçilmeli, refüj, peyzaj düzenlemeleri, döner kavşak bitki sulamalarında her tür aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.
Orta vadede, su kayıplarının % 40’a ulaştığı hatlarda acil yenileme yapılmalıdır. Toprakhisar, Altınözü, Kırıkhan gibi bölgelerdeki eski depoların modernizasyona geçilmelidir. SCADA tabanlı yani bilgisayarlar ve onlara bağlı çalışan programlarla, su yönetimi giderek daha da geliştirilmelidir. Akıllı şebeke yönetimi, basınç kontrolü, arıza tespiti, anlık kaçak analizi titizlikle yapılmalıdır. Devam eden sondaj kuyusu açma faaliyetleri hızlandırılmalıdır. Uzaktan kontrol ve anlık izleme sistemleri kurulumu sağlanmalı, sondaj kuyusu sayısının artırılması en az 15 yeni derin sondaj kuyusu açma faaliyetlerine tekrardan başlanmalıdır.
Uzun vadede ise sürdürülebilir ve dirençli su altyapısı için yeni baraj ve gölet projeleri hazırlıkları yapılmalıdır. İkinci bir içme suyu barajı planlaması düşünülmelidir. (örneğin: Amanos eteklerinde) Mevcut barajların kapasite artırımı (örnek: Yarseli, Tahtaköprü) Deniz suyu arıtma (Desalinasyon) tesisleri fizibilitesi Samandağ – Arsuz sahil bandında yapılmalıdır. Deniz suyundan içme suyu üretiminin yüksek enerji maliyetine karşı güneş/yenilenebilir destekli sistem, yağmur suyu hasadı düşünülebilir. Yeni yapılarda, yağmur suyu depolama zorunluluğu, makul bir takvim içinde oluşturulmalıdır. Kamu binalarında gri su (lavabo – wc ayrımı) yine bir tedbir olarak aklımızda olmalıdır. Su bilimiyle uğraşan tüm uzmanlardan, bilim adamlarından, ilgili üniversitelerden krizden çıkış formülleri için görüş alınmalıdır.
Sonuç olarak acil tasarrufa, yeni sondalara, mobil depolara, su kriz yönetimine ihtiyaç var. Orta vadede şebeke ve SCADA iyileştirmesi, kayıpların azaltılması gerekiyor. Uzun vadede ise yeni su kaynakları bulmak, desalinasyon, yeraltı su yönetimini bilinçli sürdürmek gerekiyor.
İskenderun Gazetesi olarak bizim önerimiz, HBB ve HATSU, bu üç aşamalı planı “Hatay Su Güvenliği Master Planı” çatısı altında kamuoyuyla açık bir biçimde paylaşmalıdır. Şeffaf, veriye dayalı, katılımcı ve bilimsel süreçlerle ilerlenirse, ilimiz Hatay bu su krizini atlatır. (Haber: Doğan SÜSLÜ)
