“Milletimin vicdanında ve geleceğinde sezdiğim büyük gelişme yeteneğini, bir milli sır gibi vicdanımda taşıyarak 16 Mayıs tarihinde İstanbul’dan ayrıldım.. Bugün 19 Mayıs 1919.. Samsun’dayım..
Vicdanımda taşıyarak Samsun’a, Anadolu’ya getirdiğim sır, milletimden sakladığım bir sır değildir.. Milletimin özgürlük ve bağımsızlığına el koyan düşmanlardan ve buna göz yumarak soysuzlaşan padişahçılardan sakladığım bir sırdır bu..
Bu sırrı milletimle paylaşmak için geldim zaten Anadolu’ya.. Ve fakat ilk günden tüm gerekleriyle bu sırrı açıklamanın, yine milletimin kendi iradesi ve öz varlığıyla vereceği istiklal mücadelesine zararı olabileceğini düşünüyorum.. Milletimin vicdanında da olduğuna kesin inandığım milli sırrımızı yavaş yavaş bütün toplumumuzla paylaşacağım..
Önce Samsun’dan gördüğüm genel manzarayı günlüğüme not düşmek istiyorum..
Osmanlı Devleti’nin de içinde bulunduğu müttefikler Dünya Savaşında yenilmiş, Osmanlı Ordusu her yerde zedelenmiş, şartları ağır bir ateşkes antlaşması imzalanmış ve milletim Büyük Savaş boyunca yorgun ve yoksul düşmüş bir durumda..
Millet ve vatanı bu genel savaşa sürükleyenler, kendi başlarının kaygısına düşerek ülkeden kaçmışlar.. Padişahlık ve halifelik makamında bulunan Vahdettin soysuzlaşmış, yalnız kendisini ve tahtını güvenceye bağlamak düşü arkasında alçakça yollar araştırmakta..
Damat Ferit Paşa’nın başkanlığındaki hükümet, güçsüz, onursuz, korkak.. Ordunun cephanesi alınmış ve alınmakta..
İngilizler, Fransızlar, İtalyanlar Ateşkes Antlaşması koşullarına uymayı gerek görmüyorlar.. Birer uydurma nedenle donanmaları ve askerleri İstanbul’da.. Adana iline Fransızlar; Urfa Maraş, Antep’e İngilizler girmişler.. Antalya ile Konya’da İtalyan birlikleri, Merzifon’la Samsun’da İngiliz askerleri bulunuyor.. Topraklarımızda yaşayan Rumlar ve Ermeniler düşmanla işbirliği içinde.. Her yanda yabancı devletlerin subay ve memurları ve özel adamları çalışmakta.. En sonunda İngiliz, Fransız, İtalyanların desteğiyle Yunan ordusu 15 Mayıs’ta İzmir’i işgal ediyor..
Vatanın bütünlüğü, milletin istiklali tehlikede.. Kimileri kurtuluşu manda ve himayede arıyor.. Kimileri yabancılara dil döküp yalvarmada..
Ben dayanılacak gücün doğrudan doğruya millet olacağına inanıyorum.. Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.. Bundan hiç şüphem yoktur..
İstanbul’da olup bitenlerden, yapılan girişimlerden, özellikle durumun ağırlık ve kötülüğünden milletin haberi yoktur.. İstanbul’da oturup millete haber ulaştırmanın da imkanı kalmamıştır.. Öyleyse yapılacak tek şey, İstanbul’dan çıkıp milletin içine girmek ve orada çalışmaktır.. Bunu nasıl gerçekleştireceğimi düşündüğüm ve bazı arkadaşlarla görüştüğüm sırada, hükümet beni ordu müfettişi olarak Anadolu’ya göndermeyi önerdi.. Memnunlukla kabul ettim.. Daha İstanbul’dan çıkmadan önce düşündüğüm ve şimdi şu an Samsun’da Anadolu topraklarına ayak basar basmaz uygulamaya başladığım karar, artık devrini tamamlamış olan saltanata karşı, milli egemenliğe dayalı istiklali tam bir devlet kurmaktır.. İşte vicdanımda milli bir sır olarak taşıdığım bu kararımdır.. Niçin sır? Çünkü, Türk ata yurduna saldıran düşmanlar ve milletin esaretine göz yuman padişahçıların bu sırrı bilmeleri, milletimle birlikte yapacağımız istiklal mücadelemize zarar verebilir.. Bu sırrın içerdiği kararın bütün gereklerini bugün Samsun’da açıklamak ve söylemek de elbette yerinde olmaz.. Başarı için en kestirme ve güvenli yol her evreyi zamanı geldikçe uygulamaktır.. Milletimle birlikte vicdanlarımızda taşıdığımız bu sırrımızı yeri ve zamanı geldiğinde yine milletimizle birlikte, milli irademizin hakimiyet kaynağı Meclis ve meclise dayalı Cumhuriyet olarak ilan edeceğimizi de 19 Mayıs tarihli günlüğüme not olarak yazıyorum..”
Mustafa Kemal, kendisine doğum tarihini soran bir gazeteciye, mecazen “19 Mayıs” cevabını vermişti.. Gerçekte ise, simgesel gün aracılığıyla toplumsal hafızaya vurgu yapmaktı amacı.. Bu günlük denemesini, Mustafa Kemal’in, Nutuk’undan yararlanarak yazdım.. Günün tarihsel anlamı üzerinden toplumsal hafızaya vurgu yapmak amacıyla elbette.. Bu duygu ve düşüncelerle kutluyorum Mustafa Kemal’in doğum gününü..
Selam ve saygılar… ozdemirgurcan23@gmail.com
