Deprem bölgelerindeki çeşitli söylentiler ‘konutum, işyerim, toprağım elimden alınacak mı?’ şeklinde endişeye ve korkuya neden olmaktadır. Depremde yıkılan binaların yerine yapılacak binalara kat sınırlaması getirilmesi (örneğin daha önce 3 kat iken 2 kata izin verilmesi) bazı konutların ve işyerlerinin buharlaşması demektir. Böyle bir uygulama “Hak kaybına” yol açar. Kutsal bir hak olan ve anayasal güvence altına alınan mülkiyet hakkı “gasp edilmiş” olur.
Şehir imar planı, yerinde dönüşüm projesi mülkiyet hakkının gasp edilmesinin gerekçesi olamaz. Depremzedeler yerinde dönüşüm projesine mülkiyet haklarının ellerinden alınması için başvurmuyorlar. Konu edilen projenin uygulamasında “kamu yararı” kavramı, kamu otoriterlerinin elinde kötüye kullanılmamalıdır. “Kamu Yararı” ileri sürülerek “Mega Rant” projelerine dönüşmemelidir.
Kamu Zararı, Kamu Yararı
Bazı kişilerin rant hırsı frenlenmelidir. “Kamu Yararı” deyip binlerce kişinin mağdur edilmesinden “kamu yararı” değil “Kamu Zararı” doğar. Yerinde dönüşüm projesi, şehir imar planı, mülk sahibi depremzedeleri “Mülksüzleştirme” plan ve projesine dönüşmemelidir. İnşaat maliyetleri arttığından devletin vereceği söylenen “hibe ve kredi” yetersiz hale gelmiştir. Kredi ve hibe günün ekonomik şartlarına uygun hale getirilerek güncellenmelidir. Yasal zorlamalarla, yüksek inşaat maliyetlerini, fahiş kiraları düşürmek mümkün değildir. Yerinde dönüşüm projesi kapsamında konut üretimine hız verilmelidir.
6 Şubat depreminde yakınlarını, uzuvlarını, konutlarını, işyerlerini kaybeden vatandaşlar maddi ve manevi çöküş, katlanılması zor acılar yaşıyorlar. Tükenme noktasına gelen bu insanların hayat karşısında dayanacak güçleri kalmamıştır. Deprem bölgesinde zorluklardan, sıkıntılardan kaynaklanan aile içi kavgalar aile birliğini bozuyor ve insanları toplumla kavgalı hale getiriyor. Kira yardımı, yükselen kira fiyatları karşısında güncellenmiş bile olsa yetersiz kalmaktadır. Bu yardım makul bir atışla sürdürülmelidir.
Depremzedeler, Çok Net Açıklamalar ve Anlaşılır Hesaplar İstiyorlar
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, depremden etkilenen 12 il için çalışmalarını artık tamamlamalı ve konut açığı göz önüne alınarak bir an önce yeni konutların inşasına başlanmalıdır. TOKİ haricinde belediyeler tarafından da toplu konut inşatları desteklenmeli, yan yana yükselecek konutlarla yaralar sarılmalıdır. Depremzede vatandaşların talep ve beklentileri bir an önce konut ve işyerlerine kavuşmaktır. Öncelikle konut açığı sorunun giderilmesi beraberinde iş yeri inşaatlarının belli bir oranda tesisi gerekmektedir.
Depremzedeler yerel seçimle çok ilgili olmamakla beraber, ayağı yere sağlam basan projelere onay verme meyillindedirler. Depremzedeleri ve toplumun genelini memnun edecek proje ve çalışmalarla seçmen karşısına çıkacak siyasi partiler avantajlı olurlar.
Depremzedeler yuvarlak konuşmalar, anlaşılmayan ödeme planları, karmaşık konut ve iş yeri açıklamalarına karşın, çok açık, anlaşılır hesaplar ve zamanında bitirilecek konut artı ticari iş yeri ya da toplu konutlarla ilgilidir. Moralsiz ve umutsuz vatandaşlar, bu kez kandırılmadan yaşamının son baharında yeni evine ve iş yerine kavuşmak istemektedir. Bunu depremzedelerden ve ülke yaşayanlarından esirgememek gerekir…
